HULPMIDDEL BIJ HET ONTWERPEN VAN GEBOUWSINSTALLATIES

Oppervlakten en inhoud conform de NEN 2580:
Bruto-vloeroppervlakte ( b.v.o.) = Gemeten op leerniveau langs de buitenomtrek van de opgaande constructies.
Netto-vloeroppervlakte ( n.v.o.) = Gemeten op vloernivo langs de binnenomtrek van de opgaande constructies.
Bruto-inhoud ( b.i.) = Het produkt van ( b.v.o.) vermeerderd met de bruto-hoogte.

Warmtebehoefte	Verlies per vloeroppervlakte of gebouwinhoud bij:	Kengetal / Vuistregel
Warmtebehoefte	– Kantoor	70 W/m² b.v.o.
	– Industrie	80 W/m² b.v.o.
	– Onderwijs	100 W/m² b.v.o.
	– Winkel	110 W/m² b.v.o.
Infiltratiewarmteverlies	Infiltratie (luchtverversing)	7,5 W/m³
Luchtinfiltratie bij gemiddelde windsnelheden	Aantal luchtwisselingen bij:
	– Kantoor	0,5 – 1 per uur
	– Logies	1 per uur
	– Horeca	1 per uur
	– Winkel	0,5 – 1 per uur
	– Pakhuis	0,25 – 0,5 per uur
	– Kerk	0,25 – 0,5 per uur
	– Onderwijs	2 per uur
	– Tentoonstellingshal	0,25 – 0,5 per uur
	– Bibliotheek	0,25 – 0,75 per uur
	– Eengezinswoning	1 per uur
	– Meergezinswoning	1 per uur

Luchtbehandelingskast	Grootheid / variabele	Kengetal / Vuistregel
Ventilator	– Elektrisch vermogen kW	1,6 x totale ventilatordruk (kPa) x debiet (m³/sec)
	– Temperatuurstijging van de lucht	1 °C per kPa van de totale ventil.druk
Luchtverwarmers
Beschikbare range van capaciteiten en debied	Capaciteit in kW	Debiet in m³/h
– Indirect gestookt	3,5 – 275	720 – 11.000
– Direct gestookt	10 – 1.200	100 – 70.000
– Make-up-air	0 – 1.300	3.750 – 100.000
– Luchtbehandelingskast	0 – 1.200	0 – 100.000

Luchtbehandeling	Grootheid / variabele:	Kengetal / Vuistregel
Verwarmingssectie	– Luchtsnelheid over de batterij	2,5 – 4 m/sec.
	– Watersnelheid over de batterij	0,6 – 2,0 m/sec
Luchtuittredetemperaturen	– Voor verwarmingsbatterij	16 °C
	– Maximum	60 °C
	– Na verwarmingsbatterij	21 – 49 °C
Weerstanden over de batterij	– Luchtzijdige weerstand	50 – 125 Pa
	– Waterzijdige weerstand	28 kPa
	– Stoom weerstand	0,33 – 1,72 bar
Koelsectie	– Luchthoeveelheid per 15 kW koeling	1 m³/sec.
	– Waterhoeveelheid per kW koeling	0,042 kg/sec.
Snelheden over de batterij	– Luchtsnelheid over de batterij	1,5 – 2,5 m/sec.
	– Watersnelheid over de batterij	0,6 – 2,0 m/sec.
Temperatuur	– Luchtuittredetemperatuur	9 °C, bijna verzadigd
	– Luchtzijdige weerstand	60 -180 Pa
	– Waterzijdige weerstand	28 kPa
Kastsectie weerstanden bij	– Luchtfilter, grof	30 – 50 Pa
	– Luchtfilter, normaal	50 – 100 Pa
	– Luchtfilter, fijn	100 – 500 Pa
	– Verwarmingselement	20 – 60 Pa
	– Koelelement, droog	40 – 60 Pa
	– Koelelement, nat	80 – 120 Pa
	– Kleppensectie, geopend	<10 Pa
	– Kleppensectie, gesloten	>500 Pa
	– Bevochtigingssectie	10 – 30 Pa

Maximale koellast per opp. bij:	Kengetal
– Kantoor (of)	125 W/m² b.v.o.
– Kantoor	1 kg per persoon
– Winkel	140 W/m² b.v.o.
– Bank	160 W/m² b.v.o.
– Restaurant	220 W/m² b.v.o.
– Hotels	150 / 300 W/m² b.v.o.
– Computerruimte	400 W/m² b.v.o.

Systeemrendement bij:	Kengetal / Vuistregel
– Twin-coil	60 %
– Buizenwisselaar (heat-pipes)	60 %
Platenwisselaar (kruisstroom)	65 %
– Warmtewiel	70 / 80 %
– Alternerende wisselaar	80 / 90 %

Luchtdistributie	Het systeem	Kengetal / Vuistregel
Luchtkanaal en luchtsnelheden bij:	– Lage snelheidsysteem	3 – 5 m/sec.
	– Hoge snelheidsysteem	7,5 – 15 m/sec.
Drukverlies bij:	– Lage snelheidsysteem	1 Pa/mtr.
	– Hoge snelheidsysteem	9 Pa/mtr.
Totale systeemweerstand inclusief luchtbehandeling	– Lage snelheid toevoer	900 Pa
	– Lage snelheid afvoer	400 Pa
	– Hoge snelheid toevoer	1500 – 2000 Pa
Luchtlekkage		5% in lage snelheidsysteem
Weerstand van:	– Kanaal	2 Pa/mtr.
	– (rechte) Flexibele slang	5 Pa/mtr.
	– Bocht 45°	3 Pa
	– Bocht 90°	5 Pa
	– Verloopstuk	2 Pa
	– Verdelend hulpstuk 90°	8 Pa
	Verdelend hulpstuk 0°	0 Pa
	– Verzamelend hulpstuk 90°	5 Pa
	– Verzamelend hulpstuk 0°	3 Pa
	– Toe- en afvoerrooster	20 – 40 Pa

Luchtdistributie	Het systeem	Kengetal / Vuistregel
Rooster	– Maximum worp	8 mtr.
	– Vensterbankrooster	Reserveer 0,3 mtr. Diepte voor toevoerrooster.
Obstakels maximum grootte/hoogte obstakels	– Binnen 1 m. van het toevoerrooster	Niet groter dan 50mm
	– Niet-ruimtescheidende obstakels ( wand, kast etc. )	Maximum hoogte is 2/3 van de inwendige ruimtehoogte
Uitblaassnelheid aanbevolen uitblaassnelheid bij:	– Radio- en t.v.-studio’s	1,5 – 2,5 m/sec.
	– Paviljoens	2,5 – 3,8 m/sec.
	– Appartementen	2,5 – 3,8 m/sec.
	– Logiesvertrekken	2,5 – 3,8 m/sec.
	– Theaters	2,5 – 3,8 m/sec
	– Prive’-kantoor	2,5 – 3,8 m/sec
	– Bioscoop	5 m/sec
	– Kantoorruimte	5,0 – 6,2 m/sec.
	– Warenhuizen	7,5 – 10 m/sec.
	– Luchtzijdige weerstand	60 -180 Pa
Aanzuigsnelheid, aanbevolen aanzuigsnelheden bij:	– Plafondroosters kantoren	3 m/sec.
	– Deur of wandrooster	2,5 – 5 m/sec.
	– Sleuven onder deuren	3 m/sec.
	– Industriële installaties	>3,0 m/sec.
	– Woning	2 m/sec.

Bron: ISSO Publikatie 33 "Kengetallen en vuistregels" ( Hulpmiddel bij het ontwerpen van gebouwinstallaties )
Bron: Zakboekje ISSO, jaartal 1994.
Bron: NEN 2580 "Oppervlakten en inhouden van gebouwen"
Bron: Handboek Installatietechniek, uitgave van TVVL, ISSO en Novem, jaartal 1994.

22-KENGETALLEN EN VUISTREGELS CONFORM ISSO 33